Erdoğan'a 'özel hesaplar' kıyağı

Bütçede harcanması, denetlenmesi ve muhasebeleştirilmesi bütçe sistemi dışında bırakılan “özel hesaplar”ın büyük bölümü Erdoğan tarafından kullanılacak.

Kamu kaynaklarının kullanımını, mali yönetim ve denetim sisteminin dışına çıkaran, şartları, kapsamı ve kullanımı ile harcanacağı yerlerin “kişiye özel” tasarruflarla belirlendiği özel hesapların tamamına yakınının kullanımı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oldu.

 Sayıştay denetimi de yapılamadığı için “hesap verme” zorunluluğunu da ortadan kaldırdığı için eleştirilen özel hesaplar 2019 Maliye Yılı Bütçe Teklifi’nde de yer aldı.

“Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ile kamu harcamalarında tasarruf sağlanması amacıyla kamu idarelerince yürütülecek proje ve işlerin finansmanı için kamu idarelerine kullandırma veya aktarma” gibi geniş yetkilerle tanımlanan özel hesaplardan bazıları şöyle:

>> Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesindeki ödenekten KKTC’ye yönelik olarak Cumhurbaşkanlığının yurt içinde veya yurt dışında uygun göreceği yatırım projelerinin gerçekleştirilmesinde kullanılmak üzere aktarma yapmaya Cumhurbaşkanı yetkili olup, bütçelerine ödenek aktarılacak veya ödemede bulunulacak kuruluşlar Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenir.

>> Cumhurbaşkanı kararıyla Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketinin üstlendiği politik risklerden kaynaklanan alacakları ve Cumhurbaşkanı kararları veya yürürlükte olan Bakanlar Kurulu kararları doğrultusunda Bankaca kullandırılacak tavizli kredilerden oluşacak gelir kayıplarına ilişkin ödemeler Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinin ödeneklerinden gerçekleştirilir.

>> Dışişleri Bakanlığının gerçekleşmesi önceden öngörülemeyen ve hazırlık için yeterli süresi bulunmayan uluslararası toplantıların giderlerinin karşılanması amacıyla ödenek Dışişleri Bakanlığı bütçesine gider kaydedilmek suretiyle özel hesaba aktarılarak kullanılır.

>> Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinde yer alan “Yatırımları Hızlandırma Ödeneği” tertibindeki ödeneğin azami yüzde 10’u, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerce yürütülen projelerin geçmiş yıl kesin hesap farklarından doğan giderleri karşılamak amacıyla idarelerin bütçelerine aktarılır.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinde yer alan ödeneği vakıf üniversitelerinin araştırma altyapısı projelerini destekleme ve başlayanların sürdürülmesini sağlama amaçlarıyla kullanmaya, bu tertipten yapılacak harcamalar ile projelerin izleme ve değerlendirme süreçlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) üyesi ülkelere teknik ve mali destek sağlamak amacıyla Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinin yıl içinde açılacak tertiplerine konulan ödenekler, Türkiye Kalkınma Bankası nezdinde açılacak özel hesaba aktarılarak kullanılır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden, kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin borçlarını karşılamak amacıyla aktarma yapmaya ve ödeneğin bir katına kadar ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

İmalat suretiyle edinilecek veya imal ettirilecek deniz taşıtlarından üretim süreci birden fazla yılı kapsayanların bedelleri, kurumların satın alacakları taşıtları gösteren (T) işaretli cetvelde gösterilmesine gerek bulunmaksızın ilgili idare bütçelerinden ödenecek.

Nurcan Gökdemir  - BİRGÜN