Kültür varlıkları şimdilik güvende!

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2016 yılında çıkardığı ve olağanüstü durumlarda koruma kurullarını devre dışı bırakarak tescilli kültür varlıklarının yıkılmasının önünü açan “ilke kararı”, Mimarlar Odası’nın açtığı dava sonucu iptal edildi. Danıştay, kültür varlıklarının yıkımının önünü açan ilke kararında hukuka uyarlık bulmadı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun 19 Kasım 2016 tarihinde Resmi Gazete'de yayınladığı tescilli kültür varlıklarıyla ilgili “ilke kararı”, Mimarlar Odası tarafından yargıya taşınmıştı. Mahkeme taşıyan ilke kararında “Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da doğal afet yaşanan yerlerde; can ve mal güvenliği açısından ilgili Bakanlık veya Valilikçe tehlikeli, hasarlı, yıkılmaya yüz tutmuş veya yıkılmış olduğunun tespiti yapılan tescilli taşınmaz kültür varlığı kalıntılarının, hazırlanacak rölöve, restitüsyon, restorasyon ve rekonstrüksiyon projelerine esas olmak üzere, rölövesi için sayısal veri oluşturacak, taşınmazın durumuna göre üç boyutlu lazer taramalarına yönelik işlemler ile fotoğraf, video gibi görsel belgelerin ilgili Koruma Bölge Kurul Müdürlüğü'ne iletilmesi ve Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün uygun görüşü sonrasında ilgili idaresince kaldırılabileceğine; Koruma alanlarında bulunan benzer durumdaki diğer yapıların ise ilgili Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne bilgi verilerek ilgili idaresince kaldırılabileceğine” deniliyordu.

KÜLTÜR VARLIKLARINA “MOLOZ” MUAMELESİ

Mimarlar Odası, tarihi yapı kalıntılarını adeta moloz gibi değerlendiren, koruma kurulu kararı gerekmeden doğrudan Kurul Müdürlüğü'nün görüşüyle tarihi eserlerin ortadan kaldırılmasını öngören ilke kararının iptalini için hukuki süreç başlatmıştı. Yargılama sürecinde sona gelindi ve Danıştay 14. Dairesi 19 Aralık 2018 tarihinde davayı karara bağlayarak ilke kararını iptal etti. Oy birliği ile alınan iptal kararında tehlikeli, hasarlı, yıkılmaya yüz tutmuş veya yıkılmış olduğunun tespiti yapılan tescilli taşınmaz kültür varlığı kalıntılarının yıkımı ve kalıntılarının kaldırılması konusunda koruma kurullarının yetkili olduğuna dikkat çekildi. Konunun koruma kurullarına iletilmeyerek, bu konuda yetkisi bulunmayan Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünce karar verilebileceğini öngören ilke kararında hukuka uyarlık görülmediğine dikkat çekilerek “ilke kararı” iptal edildi.

“KÜLTÜR VARLIKLARI İÇİN ÖNEMLİ BİR KARAR”

Mimarlar Odası tarafından yapılan açıklamada “Günümüze kadar çeşitli savaşlar, afetler yaşayarak ve yıkımlardan kurtularak bir şekilde ulaşmış olan az sayıda kültür varlığımızı bütün yaşanmışlıklarını yok sayarak ortadan kaldırmanın yasal altlığını oluşturmak üzere alınan ‘İlke Kararı'nın iptali için açtığımız davada yargı; kültür varlıklarının korunması adına önemli bir karar almıştır. Koruma Kurullarının ve Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın koruma hukuku ve ilkelerine uygun kararlar alması gerektiğini bir kez daha vurguluyoruz” denildi.

Sözcü