Denetimsizlik ülkeyi çöplüğe çevirmiş

Çevre Bakanlığı tarafından hazırlanan resmi rapora göre, firmalar atık diye Avrupa’dan binlerce ton kirli çöp getirmiş. Çöp TIR’ları incelenmemiş, çöplerin ne olduğuna bile bakılmamış

Çin'in çöp ithalatına sınırlama getirmesinin ardından Türkiye'nin adeta çöp ülkesine dönüşmesinin arkasından gümrüklerdeki denetimsizlik çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan resmi rapora göre, Türkiye'ye dönüştürülebilir plastik ya da kağıt diye getirilen atıkların içerisinden yoğun miktarda kirli çöp çıkmış. Sınır gümrüklerinde yapılan denetimlerde denetim görevlileri çöp TIR'larını incelemek yerine sadece kapağını açıp bakmış. Denetim yetersizliği yüzünden çöp ithalatçıları köşeyi dönerken ülke çöp yığınına dönmüş.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, son dönemde hızla artan çöp ithalatının durumu ile son dönemde birçok ilde rastlanmaya başlanan ithal çöp yığınlarını durdurmaya yönelik kapsamlı bir rapor hazırladı. Denetim yetersizliği ve mevzuattan kaynaklanan sorunlar nedeniyle atık ithalatının olağanüstü arttığına işaret edilen rapora göre, 2017 yılında yurtdışından 277 bin ton plastik, 548 bin ton da kağıt ithal edilirken 2018'de bu rakamlar sırasıyla 437 bin ton ve 725 bin ton oldu. Bu yılın ilk 5 ayında patlayan çöp ithalatının aynı hızla devam etmesi halinde yıl sonunda kağıt ithalatının 1.3 milyon tona, plastik ithalatının da 511 bin tona ulaşabileceği hesap edildi.

ÇÖP ÜLKESİ OLMUŞUZ

Bakanlık tarafından hazırlanan raporda Türkiye'nin adeta çöp ülkesine dönüşmesine yol açan sorunlar tek tek sıralandı. Rapora göre, ithal edilen özelikle plastik ve kağıt atıkların içerisinden çöp çıkıyor. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri TIR'lar içinde gelen malzemenin tümünü göremeden sadece TIR kapaklarını açmak suretiyle denetim yapabiliyor. Gelen malzemenin tam olarak ne olduğu bilinemiyor.

Atık kodları ile GTİP numaraları eşleştirilemiyor. İthalat atıkların geri kazanıma girip girmediği bilinemiyor. Atık ithalatı uygunluk belge bedeli fatura başına alındığı için ithalatçılar tek faturayla 20-30 TIR atık getiriyor, sınır gümrüklerinde bekleme yaşanmaması için çok çabuk bir şekilde herhangi bir detaylı inceleme ve denetim yapılmadan uygunluk belgesi düzenleniyor.

ÖNLEMLER YOLDA

Çevre Bakanlığı, hızla artan çöp ithalatının frenlenebilmesi için mevzuatta önemli değişiklikler öngören düzenleme taslağını sektörde tartışmaya açtı.

Taslağa göre, firmaların kapasitelerine göre ithalatta kota uygulamasına geçilecek ve dönüştürülecek atıkta yüzde 40 ithal ürüne karşılık yüzde 60 yerli atık şartı aranacak. İthal atıkta yüzde 90 saflık oranı aranarak çöp oranı yüzde 10'la sınırlanacak. Halen fatura başına bin 400 lira olan uygunluk bedeli, ton başına 300 dolar şeklinde uygulanacak. Böylece ithalatçıların tek faturayla 20-30 TIR atığı birden getirip kısa yoldan zengin olmaları ve ülkeyi çöp yığınlarına dönüştürmeleri önlenecek. SÖZCÜ