COVID-19’a karşı D vitamini takviyesi gerçekten önemli mi?

D vitaminini ‘mucize bir sarı destek’ olarak nitelendiren Prof. Dr. Emin Ünüvar, sadece pandemi sürecinde değil; her dönemde, yenidoğandan yaşlılara herkesin ihtiyaç duyduğunu belirtti. D vitamininin COVID-19 üzerindeki etkisi ile ilgili en güncel çalışmalar hakkında bilgi veren Prof. Dr. Emin Ünüvar merak edilen soruları yanıtladı.

COVID-19’dan korunmak için bağışıklık sisteminin desteklenmesi gerektiği artık herkes tarafından biliniyor. Bu noktada özellikle D vitamininin rolü açıkça görülmekte... Peki, D vitamini eksikliği ve yetersizliği nedir nedir?

Evet, bağışıklık sistemini güçlü ve aktif tutmak çok önemli. İşte D vitamini bağışıklığımız için sarı destek aslında. Güneşten gelen organik bir vitamin. Sadece bağışıklık sistemini desteklemekle kalmıyor kemik gelişimine, kalsiyum dengesine, birçok organın düzenli çalışmasına katkıda bulunuyor.

D vitamini düzeyinin ciddi derecede düşükse eksiklikten, orta derecede düşükse de yetersizliğinden bahsedilir. Yetersizlik eksikliğe göre çok daha sık görülmektedir.

O nedenle, D vitamini eksikliğine ve yetersizliğine farkındalık yaratılıp gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Çünkü D vitamini yetersizliği, dünya çapında herkesi etkileyen bir problemdir.

D vitamini seviyesi ile COVID-19 hastalığına yakalanma riski arasında herhangi bir ilişki var mı?

Burada öncelikle ideal D vitamini seviyelerinden bahsetmek faydalı olacaktır. Endokrin Derneği, serum D vitamini düzeyinin 30 ng/mL ve üstü seviyelerini yeterli olarak kabul etmektedir. 20-30 ng/mL arası ise yetersizlik, 20 ng/mL ve altı seviyeler ise eksiklik olarak nitelendirilmektedir. Yani hedef, D vitamini seviyelerini 30 ng/mL ve üstüne çıkartmak olmalıdır. COVID-19 ile ilgili yapılan çalışmalar da bunu destekliyor.

Eylül ayında bilim dünyasının saygın dergilerinden Plos One’da yayımlanan, COVID-19 testi yapılan 191,779 kişiden alınan verilerin incelendiği bir çalışmada kan D vitamini seviyeleri 20 ng/mL’nin altında olanların COVID-19 hastalığa yakalanma oranının 30 ng/mL üstünde yeterli seviyede D vitamini olanlara göre %54 daha yüksek olduğu görülmüştür. Yani, evet D vitamini seviyeleri ile hastalığa yakalanma riski arasında bir bağlantı var.

Bu bilgiden yola çıkarak “D vitamini seviyeleri arttıkça, COVID-19’a yakalanma riski azalıyor” diyebilir miyiz?

Geçmişte mevsimsel solunum yolu enfeksiyonu ile D vitamini seviyelerinin ilişkisinin incelendiği bir çalışmada kan D vitamini seviyelerindeki her 4 ng/mL artışta, mevsimsel enfeksiyon riskinin %7 azaldığı gösterilmiş. Bundan yola çıkılarak aynı çalışmada oluşturulan güncel bir modellemede kan D vitamini seviyelerindeki her 1 ng/mL’lik artışın COVID-19 riskinde %1,6 azalma sağladığını göstermiş.

Buraya kadar COVID-19’dan korunmak için D vitamininin ne kadar önemli olduğunu belirttiniz. COVID-19 hastalığına yakalanmış kişilerde D vitamini eksikliği hastalık sürecini etkiliyor mu?

Biliyorsunuz, İran’da salgın epey ağır seyretti. O nedenle bu soruya cevap olarak İran’daki hastalarla yapılmış bir çalışmanın sonucunu paylaşmak istiyorum: 235 COVID-19 hastasının verileri incelendiğinde D vitamini normalin yani 30 ng/mL’nin altında olan COVID-19 hastalarında, hastalığın daha şiddetli seyrettiği, ölüm oranlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Yani evet, D vitamini eksikliği hastalıktan korunmada çok önemli dedik. Ayrıca COVID-19 hastalarının hastalık seyrinde de oldukça önemli olduğunu görüyoruz.

D vitamini seviyelerinin normal ve üstünde olması COVID-19’a yakalananların tedavi başarısında oldukça önemlidir. Bu nedenle özellikle bu dönemde profilaktik olarak D vitamini takviyeleri ile D vitamini seviyelerinin desteklenmesi gerekmektedir.

COVID-19’a yakalanıp hastaneye yatırılanlar için yoğun bakım ihtiyacı oluşmasının hastalığın seyri açısından riskli olduğunu biliyoruz. D vitamininin COVID-19 hastalarının tedavisinde kullanılması yoğun bakım ihtiyacı üzerinde bir etkisi var mı?

COVID-19’un ağır seyrettiği ülkelerden biri de İspanya… İspanya’da yapılan bir çalışma bize gösteriyor ki tedavisine yüksek doz D vitamini eklenen COVID-19 hastalarında yoğun bakım ihtiyacı %2’ye kadar düşüyor. Yani COVID-19 tedavisine eklenen D vitamini takviyesi yoğun bakım ihtiyacını da azaltmaktadır. Bunun sebebi daha önce belirttiğim gibi D vitamininin hastalığın şiddetini azaltıyor olmasıdır.

Son olarak kullanacağımız D vitaminini seçerken nelere dikkat etmeliyiz?

Ben D vitaminini mucize sarı destek olarak nitelendiriyorum. Sadece pandemi sürecinde değil her dönemde ve yenidoğandan gebelere, yaşlılardan çocuklara ve kronik hastalığı bulunanlara kadar herkesin ihtiyaç duyduğu bir destek. Ülkemizin konumu ve beslenme alışkanlıklarımız sonucu büyük bir kesimde D vitamini eksikliği var. Öncelikle D vitamini için yeterince güneşlenmeye, doğru beslenmeye dikkat edilmelidir. Buna rağmen D vitamini yetersizliği varsa takviyelerden destek alınmalıdır. Bu noktada doğru D vitamini desteğini seçmek çok önemli.

Artık ülkemizde BHA gibi koruyucu, tatlandırıcı kimyasal madde içermeyen, içeriğinde sadece zeytinyağı ve D vitamini içeren D vitamini destekleri mevcut. Bu şekilde katkısız, güvenilir D vitamini desteklerini seçmek faydalı olacaktır.