74 Yıllık Raybüs Rahmi Koç Müzesi\'nde

Fiat’ın 1937 yılında tasarlayıp ürettiği, La Littorina olarak adlandırılan ‘railcar’ın (raybüs) ‘ALn 56’ modeli, Tofaş’ın sponsorluğunda Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergilenmek üzere ABD’den getirilerek restore edildi. Koç Holding Yönetim Kurulu Şeref Başkanı Rahmi M. Koç, 2005 yılında ABD’de meydana gelen Katrina Kasırgası’nda sergilendiği müzede kaportası ve içindeki ahşapları zarar gören La Littorina’nın iki ay süren Atlantik aşırı seyahatinin ardından müzeye geldiğini belirterek, “La Littorina’nın kaporta tamirini Tofaş üstlendi, içini ise müze atölyemiz restore etti. Böylelikle hem İtalyan demiryollarının hem de Türk Devlet Demiryolları’nca uzun süre kullanılmış olan bu enteresan demiryolu taşıtını müzemize kazandırmış olduk” dedi.

10 yıl teşhir edilecek
Türkiye’de ulaşım, endüstri ve iletişim tarihine adanmış ilk önemli müze olan Rahmi Koç Müzesi’ne nadide bir objeyi daha kazandırmanın heyecan ve mutluluğunu yaşadıklarını ifade eden Koç, La Littorina’nın müzeye geliş hikâyesini ise şöyle anlattı: “Uzun yıllardır tanıdığım kolleksiyoner Mitchell Wolfson’un biri Cenova, diğeri Miami’de olmak üzere iki müzesi bulunuyor. Kendisi iki kez bizim müzeyi ziyaret etti.

Ben de onun müzelerini gezdim. Bir ara bana 1998’de İtalyan demiryollarından aldığı ve 100 bin dolar masraf ederek restore ettiği raybüsü Amerika’nın Tennesse eyaletinde bulunan bir demiryolları müzesine teşhir için gönderdiğinden bahsetmişti. Wolfson da geldiğinde müzemizin demiryolları vasıtaları bölümünü gördü ve La Littorina’yı müzemizde 10 yıl boyunca teşhir edilmek üzere vermek istediğini söyledi. Ben de memnuniyetle kabul ettim” dedi. La Littorina’nın sergilendiği müzenin 2005 yılında ABD’nin güneydoğusunu etkileyen Katrina Kasırgası’na maruz kaldığını ve La Littorina’nın ‘perişan’ olduğunu kaydeden Koç, La Littorina’nın nakliyesini ve kaporta tamirini Tofaş’ın üstlendiğini söyledi.

Türkiye’de de çalıştı
La Littorina’nın üretime geçme hikâyesinin 1920’li yıllara dayandığını ifade eden Tofaş CEO’su Ali Pandır ise “O dönemde Avrupa’nın birçok şehrindeki demiryolu işletmeleri, yerel üreticilerden trafik sorununu çözecek hafif ve ekonomik bir toplu taşıma aracı üretmelerini talep ederler. Bu talep sonrasında İtalya’da Fiat’ın 1924-1929 yılları arasında ürettiği 4 adet ‘railcar’ (raybüs) hizmete girer. Rahmi Koç Müzesi’nde sergilenmeye başlayan ALn 56 modeli ise 1937-1981 yılları arasında İtalya’da hizmet verdi. Fiat üretimi La Littorina’lar Türkiye’de de İstanbul ve İzmir gibi kentlerde 1990’lı yıllara kadar görev yapmıştır. La Littorina’yı üreten Fiat Ferroviaria şirketi, 2000’li yılların başında Alstom şirketine satıldı” dedi.