Homa Dalyanı’nı Kurtarma Komedisi

"İzinsiz yapıldı" tepkisi nedeniyle döktüğü malzemeyi geri alan Büyükşehir, Koruma Kurulu'nun izni üzerine dolguyu yarın tekrar dökme kararı aldı

Egeli Sabah’tan Sezen Özsavrangil’in haberine göre İzmir Kuş Cenneti'nde yer alan ve Körfez'den gelen tuzlu su nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Homa Dalyanı'nda kurtarma komedisi yaşandı. İki yıl önce Ege Üniversitesi (EÜ) deniz suyunun yükselerek dalyanı tehdit etmesi üzerine İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden yardım istedi.

Büyükşehir, 100 kamyonluk dolgu malzemesi dökerek Homa Dalyanı ile deniz arasına set çekti. Bu set hem deniz suyunun dalyana karışarak yok olmasını önledi hem de kara yoluyla ulaşımı sağladı. Ancak belediyenin koruma amaçlı döktüğü malzeme kamuoyuna "moloz" diye yansıyınca bazı çevreci örgütler, İzmir 2 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na itiraz etti. Kuruldan izin almadan işlem yapan belediye de suçlu duruma düşmemek için, döktüğü beton malzemeyi kaldırdı. Bu arada İçişleri Bakanlığı üniversite ve belediye aleyhinde soruşturma başlattı. Kurumlar, soruşturmadan beraat etti. Ancak İl Çevre Müdürlüğü, işlemi yapan Büyükşehir Belediyesi ile talepte bulunan Ege Üniversitesi'ne 83'er bin lira para cezası kesti.

KİMSE EL UZATMADI
Bu sırada, geçtiğimiz yıl yaşanan şiddetli lodos fırtınalarının da etkisiyle, dalyan ile deniz arasında doğal set oluşturan 2.3 kilometrelik yol, su altında kaldı. Ancak hiçbir kurum dalyanı kurtarmak için el uzatmadı. Çaresiz kalan Ege Üniversitesi, son dalyanı kurtarmak için hazırladığı eylem planını Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'na sundu. Kurul, planları onayladı. Bunun üzerine üniversite tekrar İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin kapısını çaldı. Dalyanı kurtarmak için güç birliği yapan EÜ ile belediye, yasal engel kalmadığı için Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun onayıyla kaldırılan yüz kamyon malzemeyi tekrar dalyana taşıyarak koruma amaçlı set çekmek için kolları sıvadı.

GÜNAH KEÇİSİ OLDUK
Yarından itibaren dolgu malzemesini dalyana taşımaya başlayacaklarını belirten Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, "Bizi haksız yere suçladılar. Günah keçisi olduk. Elimizi çektiğimizde ise 'Dalyana moloz doldurdular' diye feryat eden çevreciler dahil hiçbir kurum, kurtarmak için el uzatmadı. Ceza yedik, soruşturma geçirdik. Çocuklarımıza sağlıklı bir çevre bırakmak için elimizden geleni ardımıza koymayacağız. Yarından itibaren çeşitli yerlerden çıkardığımız kaya, taş gibi doğal malzemeyi kamyonlarla taşıyarak tuzlu su ile tatlı suyun karışmasını önleyecek 2.5 kilometrelik seti dalyana tekrar çekeceğiz. İlk etapta ciddi tehdit altındaki açık tarafların denizle irtibatını keserek çalışmayı başlatacağız" dedi.

O ZAMAN UYARSALARDI
Büyükşehir'in yaptığı ilk işlemde de iyi niyetle hareket ettiğini ancak prosedürün gereğini yerine getirmediği için suçlu duruma düştüğünü kaydeden yetkililer, "Keşke o zaman ilgili kurumlar bu işlemi yapmadan önce bizi uyarsaydı. O zaman ne soruşturma yaşar ne de ceza yerdik. Biz İzmir'in aktif tek dalyanını kurtarma seferberliği yaptık. Aradan geçen zamanda hiçbir şey yapılmadı. Dalyan bugün can çekişiyor. Biz yine aynı duyarlılıkla üzerimize düşen görevi yerine getireceğiz" diye konuştu.

Maalesef çok geç kalındı
EÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Uğur Sunlu ise üniversitenin de geçmişteki işlemden dolayı ağır para cezası aldığını belirterek, "Maalesef işler çok yavaş ilerledi. İki yılda hiçbir gelişme yaşanmadı. Setler sular altında kaldı ve balık türleri zarar gördü. Denizin tuzlu suyu dalyanı bozma durumuna geldi. Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nun onayıyla Büyükşehir Belediyesi tekrar harekete geçiyor. Çalışmalara bu hafta başlayacaklar. Bir - iki ayda tamamlanacağını düşünüyoruz. Deniz doğal malzemeyle doldurulduktan sonra dalyan kurtulacağı için mutluyuz" dedi.

Koruma maliyeti bir milyon lira
1930'lu yıllarda Türkiye'de 56 dalyan vardı. İnsan ve doğanın tahribatıyla bugün beş dalyan kaldı. Bunlardan biri de İzmir'de yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan Homa Dalyanı. Burası, İzmir Kuş Cenneti'ndeki kuşların hem besin hem de üreme alanı. Dalyanda 20 yıl önce 24 balık türünden 400 ton vardı. Bugün üç türden 30 ton balık kaldı. Dalyanı korumak için bölgeye çekilecek ve dalgakıran etkisi yaratacak setin maliyetinin, 750 ile bir milyon lira civarında olduğu belirtildi. (EGELİ SABAH)