Benjamin Franklin'in Hoşgörü Algısı

   Benjamin Franklin; On yedi çocuklu bir sabun ve mum imalatçısı babanın onuncu oğlu olarak dünyaya geldi. 10 yaşında okulu bıraktı. 12 yaşındayken basımevi yöneten ve liberal bir gazete yayınlayan ağabeyi James’in yanına çırak olarak girdi. Basımcılık mesleğini öğrendi ve edebiyat çalışmalarına başladı.

   Bir dönem İngiliz Amerikası postaneleri müdürlüğünde görev aldı. Siyasete atıldı. Bir çok buluşa imza attı…

   Buluşlarından bazıları, “Cam Armonica” adlı piyanonun ilkel hali olan çalgıdır. Elektriği toprağa akıtmak için paratoneri buldu. Güneş ışığından yararlanmak için saat uygulamasını başlattı. Ve ABD tarihinin ilk satranç bilen kişileri arasına adını yazdırdı.

   Bunlar bir kenarda dursun.

   Franklin’in en önemli icadı benim için, hoşgörüdür. Franklin hoşgörüyü kendince şöyle yorumlamıştır:

   Hoşlanmadığımız birine iyilik yaptığımızda, kişiye karşı bizde var olan olumsuz duygularımızın yok olması ve iyilik yaptığımız kişiyi sevmeye başlamamız, iyilik yapmaya eğilimli olmamız durumudur.

   Farzedelim ki, sizden hoşlanmayan bir arkadaşınız, hocanız, akrabanız var. Bu kişinin sizden hoşlanmasını istiyorsanız, ondan sizin için bir iyilik yapmasını ya da size bir konuda yardım etmesini isteyiniz. Bu kişinin size yardım ettikten sonra, size karşı olan olumsuz tutumları, ortadan kalkacaktır. Bilişsel çelişki kuramıyla da açıklanabilen bu durum aslında; kişinin, "sevmediğim birine yardım ettim, yardım ettiysem seviyorumdur, neden sevmediğim insana yardım edeyim?" Şeklindeki düşüncesidir. Eğer bu kişi hem yardım edip, hem de size hala ısınamamış, olumsuz duyguları değişmemişse kendi içinde bilişsel çelişki yaşar ve bu da kişide rahatsızlık duygusunu ortaya çıkarır. Yani bilişsel çelişki; kişinin davranışlarının ve düşüncelerinin birbirine uymaması halidir. Dolayısıyla bireyler iyilik yaptığı insana karşı olumsuz duygu besleyemez.

   Herhangi bir kişiye yardımımız olduysa, aynı kişiye karşı benzer durumlarda da yardım etme isteğimiz, eğilimimiz diğer insanlara nazaran yüksektir. Kötülük yaptığımız insanlara karşı da nefret etme duygumuzun açığa çıktığını da unutmamak gerekir.