Erdoğan-Trump perşembe günü görüşecek: CAATSA konusunda ilerleme sağlanabilecek mi?

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 25 Eylül Perşembe günü Beyaz Saray’da ABD Başkanı Trump ile görüşmesi öncesi, Türkiye’den ‘iyi niyet göstergesi’ olarak sayılabilecek ilave gümrük vergilerinin kaldırılması adımı geldi. Ancak Türkiye, Rusya’dan S-400 satın aldığı gerekçesiyle ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası’na (CAATSA) tabi. Trump’la yapılacak görüşmeyle bu konuda aşama katedilmesi hedefleniyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump’la perşembe günü Beyaz Saray’da bir araya gelecek. Görüşme öncesi ABD’ye 2018 yılında mütekabiliyet ilkesiyle uyguladığı ilave gümrük vergilerini kaldıran Türkiye, ABD’den de beklentiler içerisinde.

CAATSA BAŞI ÇEKİYOR

Trump her ne kadar yeni döneminde çeşitli ülkelere ilave gümrük vergileri açıklamış ve bu vergilerin oranında Türkiye düşük seviyede kalmışsa da, iki ülke ilişkileri arasında CAATSA yaptırımları önemli bir gölge. ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası anlamına gelen CAATSA, Türkiye 2019 yılında Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldıktan sonra gündeme gelmişti. Trump’ın ilk döneminin sonunda, 2020 yılında CAATSA yaptırımları açıklanmış, bu yaptırımlar 2021’in başında, Joe Biden döneminde uygulamaya konmuştu. Türkiye S-400 nedeniyle, üreticisi olduğu 5. nesil savaş uçağı F-35’in programından da çıkarılmış ve ardından, modernize edilmiş F-16 savaş uçaklarına yönelmişti.

FARKLI GÖRÜŞLER HAKİM

ABD medyasında Trump’ın Türkiye’ye CAATSA yaptırımlarını kaldırmaya sıcak baktığı ve F-35 satışına onay verme isteği sık sık dile getirildi. ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, Haziran ayında, “Bana göre Başkan Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakan Rubio ile Dışişleri Bakanı Fidan’a, ‘Bunu bitirin, bir yolunu bulun’ diyecek. Kongre mantıklı bir sonucu destekleyecek. Yıl sonuna kadar bir çözüme kavuşma imkanına sahip olduğumuza inanıyorum” sözlerini kullanmıştı. Ağustos ayında ise Temsilciler Meclisi’nden 40 kişilik bir grup, Türkiye’nin S-400’lere hâlâ sahip olduğunu anımsatarak CAATSA yaptırımlarının kaldırılmamasını ve F-35’lerin verilmemesini istedi. ABD Dışişleri Bakanlığı ise bu mektubu olumlu bir şekilde, ABD’nin tutumunda değişiklik olmadığı sözleriyle yanıtladı. Aynı dönemde Türkiye’nin S-400’leri üçüncü ülkelere satabileceği ya da Rusya’ya iade edebileceği de gündeme geldi. Fakat geçtiğimiz hafta Millî Savunma Bakanlığı kaynakları, “S-400 Hava Savunma Sistemleri envanterimizdedir. S-400 konusundaki duruşumuzda bir değişiklik bulunmamaktadır” ifadelerini kullandı.

F-35 VE F-16 İÇİN AYRI MESAJLAR

Trump ise Erdoğan’la görüşeceğini duyurduğu mesajında, “Cumhurbaşkanı ile Boeing uçaklarının büyük ölçekli satın alımı, önemli bir F-16 anlaşması ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin devamı dahil olmak üzere birçok ticaret anlaşması ve askeri anlaşma üzerinde çalışıyoruz. Erdoğan ile her zaman çok iyi ilişkilerimiz oldu” sözlerine yer verdi. Bu mesajda F-16 konusundan anlaşma düzeyinde bahsedilirken F-35’in ‘görüşme’ şeklinde anılması dikkat çekti. Donald Trump’ın CAATSA yaptırımlarını tek başına kaldırma yetkisi de bulunmuyor, bu konuda Kongre’nin onayı ve işbirliği gerekiyor. Askeri uzmanlar, Türkiye S-400’lere sahip olduğu sürece F-35 ve CAATSA konularında ilerlenme sağlanamayacağı görüşünde. Yine de perşembe günü, bu konulara dair yeni gelişmeler olup olmayacağı merak ediliyor.

Cumhuriyet