Trump’tan Gazze için 20 maddelik plan: ‘Netanyahu istediğini aldı’

ABD Başkanı Trump ile İsrail Başbakanı Netanyahu’nun mutabakata vardığı plan, Gazze’nin teknokrat bir Filistin heyeti tarafından yönetilmesini öngörüyor. Hamas’ın dışlandığı planı Türkiye desteklerken, muhalefet “sömürgeci düzenleme” eleştirisi yaptı. Uzman Dr. Remzi Çetin ise “Trump’ın planı Netanyahu’nun çıkarlarına hizmet ediyor” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump’ın önceki gün İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede Gazze için 20 maddelik bir plan ortaya çıktı. Gazze’nin teknokratlardan oluşan Filistinlilerce yönetilmesini ve bu yönetimi Trump başkanlığındaki bir heyetin denetlemesini öngören plana Hamas henüz yanıt vermedi. Türkiye planı desteklerken, muhalefetten farklı sesler yükseldi. İsrail Dış Politika Uzmanı Dr. Remzi Çetin ise Cumhuriyet’e, “Netanyahu istediğini aldı” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, önceki gün Beyaz Saray’daki buluşmalarında, 20 maddelik Gazze planında uzlaştı. Plana göre Gazze ‘terörden arındırılacak’ ve yeniden inşa edilecek. Bu öneri kabul edilirse esirler karşılıklı olarak serbest bırakılacak. İsrail Gazze’yi işgal ya da ilhak etmeyecek, Gazze, teknokrat bir Filistin heyetince yönetilecek. Heyeti Trump başkanlığında, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in üyesi olduğu bir ‘Barış Kurulu’ denetleyecek. Hamas, Gazze yönetiminde yer alamayacak.

Filistin devleti konusunda ise, “(Batı Şeria’daki) Filistin Yönetimi reform programını tamamladığında, Filistinlilerin uzun zamandır talep ettiği kendi kaderini tayin hakkı ve devlet kurma yönünde inandırıcı bir yol haritası oluşabilir” maddesi yer aldı. Trump, Hamas’a planı kabul etmesi için ‘3-4 gün süre’ verdi, aksi takdirde ‘çok üzücü şeyler yaşanacağını’ söyledi. Hamas yetkilileri ise savaşı bitirecek her türlü öneriyi inceleyeceklerini kaydetti.

TÜRKİYE’DEN DESTEK

Planın ortaya çıkmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya hesabından, “Gazze’de akan kanın durması ve ateşkesin sağlanması için ABD Başkanı Sayın Trump’ın gösterdiği çabayı ve liderliği takdir ediyorum. Tarafların kabul edeceği adil ve kalıcı bir barışın tesis edilmesi için Türkiye olarak biz de sürece katkı vermeye devam edeceğiz” mesajını paylaştı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suudi Arabistan, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Endonezya, Pakistan, Katar ve Mısır dışişleri bakanları ile ortak bir bildiri yayımlayarak ‘Gazze’de savaşın sona erdirilmesi ve barışın tesisi yönündeki girişimi’ memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı. 

‘İSRAİL İSTEDİĞİNİ ALDI’

İsrail Dış Politika Uzmanı Dr. Remzi Çetin, Hamas’ın bu plana ikna edilmesi konusunda, “Ankara’nın rol üstlenebileceğine inanıyorum. Hamas’ın birdenbire tüm köprüleri atacağına ihtimal vermiyorum. Tabii aşırıcı kanatlarının İsrail suikastleriyle bertaraf edilmesinin de bunda etkisi var” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Çetin’e göre planla Netanyahu’nun istediği oldu. Trump’ın Gazze’yi ticari bir mesele olarak gördüğüne vurgu yapan Çetin, “Trump’ın rüyalarında Gazze’yi Dubai’ye çevirme, Körfez’in emirlikleri gibi gayrimenkule boğma hedefi var” dedi. Gazze’nin yerle bir olduğunu anımsatan Çetin, iki devletli çözüm planlarına ilişkin ise, “Eğer Gazze’de sükûnet sağlanacaksa, Hamas sonrası yumuşak geçiş olacaksa Filistin Devleti ABD tarafından mutlaka tanınacaktır, öyle bekliyoruz. Güvenlik Konseyi’nde Filistin’i sürekli reddeden bir ABD’yi görmeyeceğiz demektir. Trump yönetimi ve sonraki yönetimlerin samimiyetini böyle görebiliriz.

Onun dışında, ‘Gazze’de çatışma sonrası şöyle olacak, insanlar geri gelecek’ vs. bunlar önemli değil. Filistin’in devletleşmesi hususunda ne yapacaksınız, bu önemli” dedi. İki devletli çözümle ilgili son dönemde önemli çalışmalar yapan ve Filistin’i BM’de tanıyan Fransa’dan da plana olumlu tepki geldi.

‘KÖTÜ BARIŞ, SAVAŞTAN İYİDİR’

Muhalefetten ise plana yönelik farklı sesler yükseldi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, sosyal medya hesabından, “Tüm endişelerimizi muhafaza ederek Gazze’de ateşkesin sağlanmasından, günahsız Filistinlilerin İsrail kırımından kurtulma ümidinden memnuniyet duyuyoruz” sözlerini paylaştı.

Özel, “Açıklanan planda bizim en başından beri hassasiyet gösterdiğimiz bazı hususların yer aldığını görüyoruz. Gazze’nin İsrail tarafından ilhak edilmeyecek ve İsrail ordusunun geri çekilecek olmasını destekliyoruz. İnsani yardıma izin verilecek olmasını, Filistinlilerin tehcire zorlanmayacak olmasını ve göçmek zorunda bırakılan Filistinlilere geri dönme imkanı sağlanmasını destekliyoruz. Rehinelerin serbest bırakılmasını olumlu buluyoruz” ifadelerini kullandı.

Filistin’in geleceğine Filistinlilerin karar vermesi gerektiğinin altını çizen Özel, “İki devletli çözüm talebine engel olmaması gerekir. Nihai çözümün ancak iki devletli bir yapıyla gerçekleşeceğini tekrar ediyor, bu konudaki Birleşmiş Milletler kararını hatırlatıyoruz. ABD-İngiltere’nin, Filistinlilere sormadan hazırladığı, BM’nin görevini insani yardımların ulaştırılmasına indirgeyen, Gazze’nin başına Irak işgalini desteklemiş Tony Blair’i getirmeyi hedefleyen bu plana ilişkin yaklaşımımızı Aliya İzzetbegoviç’in şu sözleriyle özetleyebilirim: ‘Bu adil bir barış değil ama kötü bir barış, süren bir savaştan daha iyidir’” değerlendirmesini yaptı.

‘TRUMP İÇİN GANİMET’

İYİ Parti Uluslararası İlişkiler Başkanı Ahmet Kamil Erozan, Erdoğan’ın bu planı olumlu bulmasını eleştirerek, “Gazze konusunda Erdoğan, Trump’ın suyuna gidiyor. Başka türlü olması da zaten beklenemezdi. Malumdur son dönemde ülkemiz dış politikasındaki gelişmeleri kısaca ‘teslimiyet’ kelimesiyle ifade ediyordum. Şimdi yeni bir aşamaya geçildi. Artık ’meşru bir teslimiyetimiz’ var” dedi. Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, planı ‘sömürgeci’ olarak nitelerken, “Plan, iki yıldır sürdürdüğü soykırım ve savaş suçlarına rağmen Gazze gibi küçük bir şeridi dahi tam anlamıyla kontrol edemeyen İsrail için bir hezimet, getirdiği sözde barış planı ile ekonomik kalkınma görüntüsü altında reklam filmlerini çektiği sömürge planını Gazze’de hayata geçirecek kurulun başkanlığına kendisini atayan Trump için bir ganimet niteliğindedir” açıklamasını yaptı.

Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan da, “ABD Başkanı Trump’ın açıklamış olduğu 21 maddelik Gazze planı, katil Netanyahu’nun ve terörist İsrail’in Gazze’de kaybettiğinin tüm dünyaya ilan edilmesidir. Bu evrede Türkiye’ye büyük bir rol düşmektedir. Türkiye, Gazze’nin tuzağa çekilmesine asla izin vermemelidir. Şu iyi bilinmelidir ki bizler Gazze’nin, iyi niyetli olduğuna dair dayatmalar içeren anlaşmaların arasına gizlenmiş işgalci planların esareti altına girmesine asla izin vermeyeceğiz” sözlerini kullandı.

cumhuriyet