Kuzey Denizi\'nde Soğuk Savaş

Rusya’nın petrol devi Rosneft ile ABD’li ExxonMobil’in hafta içinde Kuzey Buz Denizi’nde petrol arama anlaşması imzalaması, yeni bir soğuk savaşın da fitilini ateşledi. Bu anlaşma Kuzey petrollerine şimdiye kadar egemen olan Norveç ve İngiltere için büyük bir darbe oldu. Nitekim anlaşma, İngiliz petrol şirketi BP’yi devre dışı bıraktı.

Shell’in 1975’te buzlar arasında ilk dehlizi açmasıyla Kuzey Denizi bir anda petrol devlerinin gözdesi haline geldi. Ancak bugüne kadar Norveç, İngiltere, Danimarka, Almanya ve Hollanda küçük bir kısmında faaliyet yürütebiliyordu. Tahminlere göre, dünyada keşfedilmemiş doğalgaz yataklarının yüzde 30’u, petrol yataklarının ise yüzde 13’ünden fazlası burada.

Peki, Kuzey Buz Denizi’nin paylaşımı konusu neden şimdi gündeme geldi? Yanıt dünyanın başına gelen en büyük felaket olarak nitelendirilen küresel ısınmada yatıyor. Küresel ısınma sonucunda Kuzey Kutbu civarındaki buzla kaplı alanlar gittikçe küçülmekte. Büyük buz alanlarının erimesi ile bölgeye ulaşım ve ekonomik faaliyet yürütebilmek kolaylaşmakta. Bunun yanında paylaşma sorunları ileride askeri çatışmalara kadar gidebilecek sorunlara yol açabilecek.

Nitekim bölgeye komşu ülkeler, çalışma kurallarını oluşturmak üzere Arktik Konsey’i kurdular. ABD, Danimarka, Finlandiya, İsveç, İzlanda, Kanada ve Rusya’dan oluşan konseyin toplantıları dışişleri bakanları düzeyinde yapılıyor. Son toplantıda ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, “Ekonomik fırsatlar ile ekosistemi koruma ihtiyacı dengelenmelidir” derken bu dengeyi sağlamakta her zaman tam anlaşma olmasının zor olduğuna dikkat çekti. İşte yeni soğuk savaşın başladığının işareti de bu oldu.

Küresel ısınma kuzeyi daha fazla etkiliyor. Güney Kutbu’na göre iki kat fazla ısınıyor.
Petrol arama için harcanan para, uzay çalışmalarına harcanan düzeye ulaştı.2035-2040 arası bir tarihten sonra yılda bir ay boyunca hiç buz olmayacağı öngörülüyor.Shell 1975’te ilk büyük dehlizi açınca bölgenin tarihi değişti.İlk olarak Kuzey Buz Denizi’nde bir Alman ekip 1859 yılında petrol çıkardı.

PETROL SATRANCININ AKTÖRLERİ KİMLER?
Norveç en fazla petrol çıkaran ülke. Kuzey Buz Denizi’ndeki petrolün yüzde 54’ünün tek başına hâkimi. Doğalgazdaki hâkimiyeti ise yüzde 45’i buluyor. Norveç her yıl 29 milyar varil petrol çıkarıyor.

İngiltere'nin her yıl çıkardığı petrol 137 miyon tonu, doğalgaz 193 milyon met-reküpü buluyor. 2020’den sonra payının düşmesi bekleniyor.

Danimarka hâkimiyetindeki bölgeyi böldü. Çeyrek daire şeklindeki alanların çapı toplam 1 derece. Böylece daha çok şirketi çalıştırıyor.

Almanya, Hollanda ile birlikte çalışıyor. Kendi hâkimiyetindeki çeyrek daireleri harfler ile adlandırıyorlar. En az paya sahip devlet.

Rusya ve ABD konusunda ise Rus Rosneft ile ABD’li ExxonMobil arasındaki anlaşma bölgedeki petrol dengelerini tamamen değişterecek bir adım olarak görülüyor. (Ekonomi Servisi)