Antik Çin mezarında İsviçre saati

Viral reklam haberleri gemi öylesine azıya aldı ki ciddiyetiyle tanınan haber siteleri bile reklam haberleri gerçek gibi sunabiliyor.

Büyük ihtimalle bir saat firmasının viral reklamı olan bu haber de malesef ciddi haber sitelerinde tek bir şüphe ibaresi ve kaynağı şaibeli uyarısı olmadan gerçek gibi yayınlandı. "Zamanda Yolculuğun Kanıtı!" dendi ama haber denilen bu metin aslında başka bir gerçeğin kanıtı.

"Zamanda yolculuk yaptılar: İşte 400 yıllık kanıt" şeklinde başlıklarla pek çok sitede duyurulan haberde "Dünya'da çözülmeyi bekleyen bir sürü mistik olay şöyle dursun, bu tarz enteresan olaylara bir yenisi daha eklendi" deniliyordu.

Haberdeki iddiaya göre "Antik Çin mezarında bulunan bu yüzük şeklindeki saatin, araştırmalar sonunda 400 yıllık olduğu anlaşıldı"

Haber metni ise tamamen reklam kokuyor: "Olayın ilginç yanı bulunan yüzük şeklindeki saatin arka yüzünde 'Swiss' yani 'İsviçre' yazmasıydı. 400 yıl önce İsviçre ismiyle bir şehir olmadığını, ve yüzük şeklinde saatlerin de olmadığını hesaba katarsak, bu olayın ilginçliğini bir kat daha artırıyor. Saatin 10:06'da durmuş vaziyette. Saatin zaman yolculuğu yapıp, eski devirlere gidebileceği konuşuyor"

Eğer bu bir viral reklam haberi ise siteler bunun bedelini almış olmalı. Ama ya okura saygının bedeli
Eğer haber diye sunulan viral reklam değilse, geçmiş olsun. Saygın haber ve gazetelerin internet siteleri dahi asparagas haberleri bize gerçek diye sunabiliyor!

Evet haber asparagas ve bunu anlamak zor değil:

1- Çin, Demir Perde ülkesi ve bu tarz haberlerin tümü Çin'in resmi haber ajansı xinhua (Şinhua) tarafından geçilmektedir. Bir batılı ajansın Çin'den böyle bir haber geçme ihtimali ancak kaçak yollar ya da casuslukla mümkün. Haberlerde kullanılan resim ise EuroPics(CEN - Central European News) ibaresi taşıyor. Bu ajans Avrupa Merkezi ve Doğu Avrupa haberleri veren bir ajans. Çin'deki bir arkeoloji kazısından haber geçme ihtimali yok!

2-Haber zaman zaman asparagas haberlerin şahına imza atan İngiliz Haber sitesi Dailymail'da yayınlanıyor. Ne zaman derseniz? Asıl facia orada: 18 Aralık 2008...

Haberin orijinalinde kazı yeri ve kazıyı gerçekleştirenler yok ama Guangxi Müzesi'nin eski küratörü Jiang Yanyu'nun görüşleri var. Bu nokta önemli çünkü geçtiğimiz aylarda bir müze bu tarz virak bir reklamla ünlü ajansları ve haber sitelerini oyuna getirmişti: Bakınız: Müzede Dönen Antik Mısır Heykeli şoke etti!

Tam bu noktada xenophilius.wordpress.com'un Dailymail'in haberini alıntılamış göründüğü şu habere dikkat: Haberin tarihinin 18 Aralık olmasına aldanmayın. Alttaki metinde 16 Aralık'ta girilmiş orijinal metin de yer alıyor. O metin içinde Guanzki Müzesine link verilmiş olduğuna dikkat ediniz. http://xenophilius.wordpress.com/2008/12/18/swiss-watch-in-400-year-old-tomb/

3- Editörü geçtik, dikkatli bir redaktör ya da muhabir bile altta İngiklizce yazılmış yorumları okusa bu müzede böyle bir saat kaydı olmadığını ifade eden yorumları görebilirdi. Tabi maksat haberim doğruluğunu teyit etmek amacı olursa!Ama altta saatlerin reklamının yapılıyor olması da dikkatten kaççmamalı. Üstelik bu haberi aramak için google arama motoruna yöneldiğinizde sizi üst iki sırada selamlayan Çin malı saat reklamlarına ne dersiniz?

4- Peki, haber olduğu iddia edilen viral reklam ya da asparagas metin nasıl oldu da Türk sitelerinde 5-6 yıl sonra haber değeri buldu."Zamanda Yolculuğun Kanıtı!" dendi ama haber denilen bu metin aslında başka bir gerçeğin kanıtı:

Haberin birbirinden alakasız bazı sitelerde neredeyse birer yıl arayla tekrar tekrar girildiği dikkat çekiyor. Son olarak giren bir siteden görülüo çevrilme olasılığı yüksek. Tarih ve kaynağa dikkat edilmeyip güncel zannı ile haber yarım yamalak çevrilmiş olabilir. Tabi köytü niyet yoksa. Ama maksat ne olursa olsun, saygın sitelerin bu haberi gerçekliğine dair tek bir uyarı olmadan yayınlaması, Türkiye'de haberciliğin güvenirliliği açısından düşündürücü!