Oyum çalınmasın diyorsanız...

Yerel Seçimlerde, bir sivil inisiyatif olarak 3.200 gönüllü ile sandık başı görevi yaparak seçimlerin şeffaf ve adil olması için çalışan, seçim bittikten sonra da günlerce gece gündüz tutanak analizi yaparak Ankara seçimlerinde gerçekte neler yaşandığını bütün Türkiye’nin net bir şekilde algılamasını sağlayan Ankara’nın Oyları büyüdü ve bu seçimlerde Türkiye’nin Oyları adı altında Türkiye ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılacağı tüm ülkelerde örgütlenerek seçimin şaibesiz geçmesi için çalışıyor.

Bizzat gönüllüsü olarak da çalıştığım Türkiye’nin Oyları ekibi ile yerel seçimlerde neler yaşandığı ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden neler bekledikleri ile ilgili bir söyleşi yaptım.

Türkiye’nin Oyları inisiyatifinin amacı nedir?

Ülkenin demokratik kültürünün bir partiye biat etmek ile sokağa çıkmak arasında sıkıştığını farkeden ve sivil inisiyatiflerin önemini gören insanları bir araya toplamak için Haziran 2013’te Ortak Nokta'yı kurduk. Türkiye'nin Oyları da seçimlerin şeffaflığı ve adil olmasının demokratik süreçte çok önemli olduğu gerçeğinden yola çıkarak bu yapının içinden doğdu. Ankara'da yerel seçimlerde yaptığımız çalışmalar büyük ses getirdi. Bu tecrübeyi Cumhurbaşkanlığı seçiminde tüm Türkiye ve Türk vatandaşlarının oy kullanacağı tüm ülkelere taşımak için gece gündüz gönüllü olarak çalışmaya devam ediyoruz.

Nasıl yapılandız?

30 Mart yerel seçimlerinde, Ankara'da 8 kişilik bir koordinasyon ekibine avukatlar, yazılımcılar, eğitimciler, tasarımcılar, araçları ile sahada destek vermek isteyenler ve sandık başında görev alan gönüllüler katıldı. 3.200 kişilik bir gönüllü grubuyla sandık tutanaklarının %98'ine ulaştık ve bu tutanakları 200 kişilik bir grupla günlerce, günde 24 saat çalışarak analiz ettik. Türkiye'nin Oyları oluşumunu ön plana çıkaran da Ankara'nın Oyları'nın bu analizi oldu. Bildiğimiz kadarı ile dünya tarihinde sivil bir inisiyatifin bir seçimi hiç bir çıkarı olmadan bu kadar detaylı analiz edip kamuoyuyla paylaştığı başka bir örnek yok.

Seçim günü neler yaşandını kısaca anlatabilir misiniz?

Ankara’da 12.000’in üzerinde sandık bulunuyordu. 3.000 gönüllünün stratejik bir şekilde yerleşmesi ve 4’erli gruplar ile 200 kişilik gezici ekibin görev yapması sayesinde Ankara’daki seçim sürecini tüm ilçelerle beraber eksiksiz izleme şansına sahip olduk. 8 kişilik koordinasyon ekibi masa başında gönüllülerin karşılaştığı sorunların çözülmesini sağladık. Çeşitli siyasi partilerin müşahitlik kartlarını taşıyan gönüllülerimiz bazı okullarda sınıflara alınmadılar. Gönüllü avukatlar sayesinde bu sorunların üstesinden geldik. Bazı sandıklarda gönüllülerimiz başkasının yerine atılan imzalara tanık oldular. Bunların tutanak altına alınmasını sağladık. Gezici ekiplerimizi okul çevrelerinde üzeri mühürlenmiş oy pusulaları dağıtan ve üzerine para veren kişiler yakaladılar. Oy kabinine seçmenle birlikte girip kullanılan oya etki etmeye çalışan sandık görevlileri gördüler. Muhtar oylarının diğer oylarla aynı zarfa konularak oyların geçersiz hale getirilmesine göz yumulmasına tanık oldular. Bütün bunlar tutanak altına alındı ve ilgili yerlerle paylaşıldı.

Oyların sayımı sırasında nelere tanık oldunuz?

Sayım sırasında bazı yerlerde zarflardan muhtar oyu çıktığında oylar geçerli sayılırken, bazı yerlerde geçersiz sayıldı. Bunu engellemek için yetkililere ulaşmaya çalıştık, ancak dikkate alınmadık. Sonuçlar açıklanmaya başladıktan sonra, açılan sandık sayısı artarken, oy oranlarının değişmediğini gördük. Seçim kurullarının önünde sabaha kadar bekledik. Gün boyu sayım sırasında da ciddi gerginlikler yaşanmıştı. Bizler de açıklanan sonuçlardan tatmin olmamıştık.

Tutanak analizlerini nasıl yaptınız ve buna neden ihtiyaç oldu?

Gönüllülerimizin ilettiği ve YSK’nın yayınladığı tutanaklar üzerinde tek tek inceleme yaptık. Yayınlanan tutanakları resmi veri olarak kabul edip incelemeye başladık. Önce oy toplamlarına baktık. Bazı tutanaklarda ciddi maddi hatalar olduğunu fark ettik. Oyların partilere yazımında hatalar vardı. Bunu ötesinde partilerin aldığı oyların toplamı, oy kullanan seçmen sayısı ile tutarlılık göstermiyordu. Özellikle bazı ilçelerde bir sandıkta 30 – 40 oy geçersiz sayılmış, ancak geçerlilik gerekçeleri belirtilmemişti. Tutanakların çoğu usule uygun düzenlenmemişti. Toplamda 6.000’den fazla sandıkta usulsüzlük bulduk ki bu neredeyse 1 milyon 200 bin oya karşılık geliyor. Gün içinde yaşananlara, gönüllülerimizle birlikte yaptığımız analiz sonuçları da eklenince seçim sonuçlarının ikna edici olmaktan son derece uzak olduğuna kanaat getirdik.

Peki sonuçları nasıl duyurdunuz?

Analiz ile elde ettiğimiz tüm sonuçları görselleştirerek bir infografik ile Ankara’nın Oyları’na ait tüm mecralardan yayınlayarak ve elimizdeki tüm e-posta adreslerine yollayarak kamuoyuyla paylaştık. Gönüllülerimizin de onayı ile elde edilen veriler, ilçe ve il seçim kurulları ile YSK’ya yapılan itirazlarda delil olarak kullanıldı. Haziran ayının ortasında yani seçimden iki buçuk ay sonra, henüz yayınlanmamış 505 tutanak yayınlanınca, onlar üzerinden de bir inceleme yaptık. Sonuçları anlatan bir video hazırladık ve sosyal medya aracılığı ile paylaştık. Halen AYM’nin konuyla ilgili değerlendirmesinin sonucunu merakla bekliyoruz.

Türkiye’nin Oyları nasıl kuruldu?

30 Mart seçimlerinde Ankara’daki gönüllülerimizin gözler önüne serdiği manzara büyük etki yarattı. Türkiye’nin dört bir yanından böyle bir çalışmayı kendi bölgelerinde başlatmak üzere destek isteyen mesajlar geliyordu. Ankara’nın Oyları ve Ortak Nokta olarak yerelde özerk grupların kurulmasını teşvik etmeye, bu gruplara eğitim ve altyapı desteği vermeye ve seçimlerde kullanılacak teknik altyapıyı oluşturarak bütün bilgileri bir araya getirip, analizini yaparak kamuoyuyla paylaşmaya karar verdik. Bunun için bir çağrı yayınladık. Çağrıya cevap veren kişi ve gruplarla oluşturduğumuz platforma birlikte Türkiye’nin Oyları adını verdik. Şeffalık, tarafsızlık, yerellik ve işbirliği ilkeleri çerçevesinde yatay olarak yapılanmamızı oluşturduk. Gurbetin Oyları’nı kurarak yurtdışındaki gönüllülere ulaşmayı hedefledik. Bize başvuran girişimci gönüllülere de yapılanmaları konusunda destek olduk. İzmir, Bursa, Eskişehir ve Antalya başta olmak üzere 27 ilde bu çalışma devam ediyor. Yurtdışında da gönüllülerimiz Türk vatandaşlarının en yoğun olduğu 10 ülkede müthiş bir özveriyle çalışıyorlar. 1 Haziran’da Yalova ve Ağrı sandıklarında görev alarak, topladığımız sonuçların analizini kamuoyuyla paylaştık. Saydıraç, Sandık Bugları, Sandık Başındayız, Ankara Kent Forumu gibi aynı amacı güden platformlarla da bu süreçte işbirliği yaptık. Benzer ilkeleri benimseyen platformlar olarak güzel bir kolektif çalışma örneği sergiledik.

Cumhurbaşkanlığı Seçimine nasıl hazırlanıyorsunuz?

Halihazırda 27 ilde ve 10 ülkede yapılanan yerel gruplar, İstanbul’da Sandık Başındayız ve işbirliği yaptığımız diğer gruplar aracılığı ile hem yurtdışında hem Türkiye’de sandıkların büyük çoğunluğuna sahip çıkmayı hedefliyoruz. Ankara’nın Oyları, yerel seçimlerde edindiği tecrübe ve giderek büyüyen gönüllü altyapısı ile Cumhurbaşkanlığı seçimine hazır. Diğer şehirler ve ülkeler ile de eğitim çalışmalarımız devam ediyor. Her bölgede müşahitlik eğitimlerini vermeye devam ediyoruz. Hedefimiz, gönüllülerimiz aracılığıyla seçimlerde 200 bin sandığın tamamına ulaşmak. Üzerinde çalıştığımız konu hem çalışan bütün grupların omuz omuza duruşunu hem de tüm vatandaşların bilinçlı bir şekilde sürece dahil olmasını gerektiriyor.

Bütün bu çalışmalar için kaynağınız nedir?

Bütün çalışmalarımızı gönüllülük esasıyla yürüttük. Hiçbir kurum ve kuruluştan maddi destek almadık. Bütün siyasi parti ve görüşlere eşit mesafede duruşumuzu ve bağımsızlığımızı koruduğumuz için, gönüllülerimiz sınırsız işgücü desteği verdiler. Türkiye’nin Oyları ve Gurbetin Oyları da eklenince, görsel materyallerin tasarlanması ve en önemlisi tutanakların Türkiye’den ve diğer ülkelerden bize ulaştırılması için teknolojik altyapının güçlendirilmesi gibi maliyet gerektiren kalemler ortaya çıktı. Gurbetin Oyları’ndaki gönüllülerimiz internet üzerinden izlenebilir ve tamamen şeffaf bir “Sanal İmece” platformu olarak da adlandırabileceğimiz Indiegogo’da bir destek kampanyası başlattılar. Toplanan bağışlar, Ortak Nokta Derneği hesabına aktarılacak ve belirlenen gider kalemlerinin maliyetini karşılamak amacıyla kanuni düzenlemelere uygun ve tam şeffaflık çerçevesinde kullanılacak. Bu sivil inisiyatifin uzun soluklu ve sürdürülebilir olması için teknik altyapı çok önemli. O yüzden herkesin desteğine çok ihtiyacımız var.

Indiegogo kampanyanıza nasıl destek olabiliriz?

Demokratik, adil ve temiz seçim için çıktığımız bu yolda bize destek olmak isteyen gönüllüler, http://igg.me/at/secimsenin linkinde yer alan videoyu ve adımları izleyerek istedikleri miktarda bağışta bulunabiliyorlar.

Gönüllüler size nasıl ulaşsınlar?

Gönüllüler, www.turkiyeninoylari.com sitesindeki gönüllülük formunu doldurarak, şeffaf ve adil bir ortamda halkı temsil edeceklerin seçilebilmesi için hayati öneme sahip bu hareketin bir parçası olabilirler. Ayrıca tüm çalışmalarımızı sosyal medya üzerinden, Türkiye’nin Oyları Facebook sayfasından ve @TRninOYLARI twitter hesabından takip edebilirler.

Odatv