Yaptılar, işlettiler, soydular

Türkiye, 3. Havalimanı ile ilgili yolcu garantisini tartışırken, aynı yöntemle yapılan ve iki yıl önce Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından “devletten tek kuruş çıkmadı” denilerek hizmete açılan Zafer Hava Limanı’nda milyonlarca liralık zarar oluştu.

“Yolcu garantisi” kriteri ile hükümete yakın iş adamları arasında yer alan İbrahim Çeçen’in sahibi olduğu İçtaş firmasına ihale edilen Zafer Havalimanı için devletin, yılda 850 bin yolcu garantisi verdiği belirlendi. Kütahya nüfusunun bile üstünde olan yolcu garantisi daha ilk yılda saptı. Devlet ilk yıl için, firmaya 4.1 milyon euro ödemek zorunda kaldı. İşletme hakkının 29 yıl olduğu dikkate alındığında, yolcu garantisi nedeniyle devletin fazladan 200 milyon euro ödeyeceği hesaplanıyor.

YOLCU GARANTİSİ VERİLMİŞ

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından 215 Kasım 2012 tarihinde düzenlenen büyük bir törenle açılan ve Türkiye’nin ilk bölgesel havalimanı olma özelliğini taşıyan Zafer Havalimanı’nda devletin milyonlarca euro’luk zarara uğradığı ortaya çıktı. Bu ilginç zararın ise, yapımcı firmaya verilen yolcu garantisinden kaynaklandı. Erdoğan tarafından yaklaşık iki yıl önce açılışı yapılan havalimanı, Kütahya’nın Altuntaş ilçesinin Kuyucak mevkiinde kuruldu. Havalimanı yap işlet devret modeli ile yönetim kurulu başkanlığını İbrahim Çeçen’in yaptığı İçtaş İnşaat firması tarafından üstenildi. Firma, 29 yıl 11 aylık işletme karşılığında, havalimanını yaptı. Havalimanı firmaya 50 milyon euro’ya mal oldu. Açılış sırasında ise hükümet yetkilileri, havalimanını için devletin kesesinden tek kuruş çıkmadığını ifade ettiler.

NÜFUSTAN FAZLA GARANTİ

Hükümetin, “devletin cebinden tek kuruş çıkmadı” diyerek övündüğü Zafer Havalimanı’nda devletin kesesinden çıkacak para ise ilk yılın sonunda belli oldu. 2013 yılının sonunda havalimanını işleten İçtaş firması Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) kapısını çaldı. Ve sözleşmede yer alan yolcu sayısının gerçekleşmediğini belirterek, aradaki farkın kapatılmasını istedi.

Bu talepler DHMİ’nin hesaplarını Meclis adına denetleyen Sayıştay denetçilerinin de dikkatini çekti. Talepleri mercek altına alan Sayıştay denetçileri, İçtaş firmasına rekor sayıda yolcu garantisi verildiğini belirledi. Firma ile DHMİ arasında imzalanan sözleşmeye göre sadece ilk yıl yani hizmete girdiği yıl için, 500 bin iç 350 bin de dış hat yolcu garantisi verildi. İlk yıl verilen garanti edilen 850 bin toplam yolcu sayısının Kütahya’nın 572 bin olan nüfusunu bile geçmesi dikkat çekti. Kütahya ilinin tamamı aynı yıl içinde havayolu ile seyahat etse bile, sözleşmede yer alan 850 bin yolcu sayısını tutturamıyor. Bu da devletin ilk yıldan cezalı konuma düşmesine yol açtı.

DHMİ ile firma arasında yapılan sözleşmeyi inceleyen Sayıştay denetçileri, firmaya taahhüt edilen yolcu sayısının her yıl artırıldığını da tespit etti. Buna göre, 2 yıl 535 bin iç, 374 bin dış hat yolcusu, 3 yıl da 569 bin iç 398 bin de dış hat yolcusu taahhüt edildi. Bu artış ilk 10 yılın sonunda duruyor. İlk on yılın sonunda ise taahhüt edilen yolcu sayısı iç hatlarda 775 bin 137’ye, dış hatlarda ise 542 bin 596’ya yükseliyor. Ve bu taahhüt edilen rakam işletme süresi sonuna kadar devam ediyor.

İLK YIL NE KADAR YOLCU GELDİ?

ilk yıl için 850 bin yolcu garantisi verdiği Zafer Bölgesel Havalimanı’nın aynı yıl için hizmet verdiği yolcu sayısı ise taahhüdün çok altında kaldı. DHMİ verilerine göre, 2013’te havalimanından 63 bin 872 iç hat, 20 bin 902 de dış hat yolcusu yaralandı. Aynı yıl için devlet, yolcu garantisi nedeniyle firmaya 4 milyon 163 bin 236 euro ödemek zorunda kaldı.

Taraf