Kritik değişiklik

Hükümet, Tüketicinin Korunması Kanunu'nda kritik bir değişikliğe gitti. Başta elektrik, su, doğalgaz ve telefon faturaları olmak üzere küçük tutarlı borçlar için kolay yoldan icra davası açılabilecek. Yeni düzenlemeye göre şirketlerin ilamsız icra yoluyla icraya verdiği tüketiciler artık tüketici hakem heyetlerine de başvuramayacak. 

Sporcuların transfer ve maç başına elde ettikleri gelirleri üzerinden yüzde 35 yerine yüzde 15 oranında gelir vergisi ödemeleri kararını 2019 yılı sonuna kadar uzatan maddenin de yer aldığı mini torba yasa teklifi Meclis Genel Kurulu'nda yeni maddeler eklenerek kabul edildi.

Torba teklifin genel kuruldaki görüşmeleri sırasında AKP'li vekillerin verdiği bir önergeyle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 68'inci maddesinde, tüketicilerin hemi lehine hem de aleyhine düzenleme yapıldı. Tüketici hakem heyetlerine başvuru sınırı 3 bin liradan 6 bin liraya yükseltildi. Bu değişiklik tüketicilerin lehine oldu. Ancak aynı maddeye, “Tarafların İcra ve İflas Kanunundaki hakları saklı kalmak kaydıyla” ibaresi de eklendi ve milyonlarca tüketiciyi icralara açık hale getirecek kritik bir adım atıldı.

GEREKÇELİ İTİRAF

Maddenin gerekçesinde tüketici hakem heyetlerinin tüketici işlemlerinden doğan uyuşmazlıkların çözümünde, mahkeme öncesi çözüm mercii olarak görev yaptığına dikkat çekilirken, düzenlemenin mevcut halinin tüketicilerin taraf olduğu uyuşmazlıklarda İcra ve İflas Kanununun uygulanamayacağı şeklinde değerlendirmelere neden olduğu belirtildi. Bu durumun ilamsız icra yolunu kapattığı, hak arama ve eşitlik ilkelerine aykırılık teşkil ettiği, ayrıca tüketici hakem heyetlerinin iş yükünü de gereksiz şekilde arttırdığı belirtilen gerekçede, maddede yapılan değişiklikle icra iş ve işlemlerine ilişkin hususlarda tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunluluğu aranmaksızın İcra ve İflas Kanununun uygulanabileceği bildirildi.

İLAMSIZ İCRA TAKİBİ NEDİR?

Elinde çek, senet, poliçe veya mahkeme kararı olmayan alacaklı, alacağı ipotek ya da rehinle de temin edilmemişse, icra müdürlüğüne giderek genel haciz yoluyla takip başlatabilir. İcra takibi başlatabilmek için takip talebine alacağın varlığını ispat eden bir belge eklemek zorunlu değildir. İlamsız icra takipleri kural olarak yetkili icra dairelerinde açılır. Taraflar arasında geçerli bir yetki sözleşmesi yok ise borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesi yetkili merci olur. Eğer para ve teminat alacağı bir sözleşmeden doğmuş ise, sözleşmenin ifa edileceği yerin icra dairesi de söz konusu takipte yetkili merci olur. Bunun dışında borçlu yetkisiz bir icra dairesinde başlatılan takibe yetki yönünden itiraz etmez ise takibin başlatıldığı icra dairesi de yetkili olur.

İCRA YAĞACAK

Ancak bu düzenleme tüketicinin aleyhine işleyecek. Tüketici örgütleri ve tüketici avukatlarının SÖZCÜ'ye verdiği bilgilere göre, yapılan bu değişiklikle başta elektrik, su, doğalgaz ve telefon faturaları olmak üzere küçük tutarlı tahsil edilememiş borçlar için artık tüketiciler direkt şirketler tarafından icraya verilebilecek. Bugüne kadar şirketlerin bu tür icra talepleri icra mahkemeleri tarafından, “Küçük tutarlar tüketici hakem heyetlerinin konusu. Bize gelmeden önce tüketici hakem heyetlerine gidin” denilerek geri çevrilebiliyordu. Böylece örneğin 3 bin 610 liranın altında kalan tüketici borçları icra yoluyla tahsil edilmeden önce tüketici ile alacaklı tüketici hakem heyetinde karşı karşıya geliyor, sorun burada çözülebiliyordu.

Şimdi yasa değiştirildiği için küçük büyük her türlü tahsil edilememiş kesinleşmiş alacak için direkt icra müdürlüklerine başvurulabilecek. Küçük borçlar tüketici hakem heyetlerinde görüşülemeyeceği için vatandaş icra sürecinden bile haberdar olmadan icralarla karşılaşacak, dolayısıyla tüketicilere küçük borçlar için bile icra yağacak.

GECE YARISI OPERASYONU

Düzenlemeyi “Gece yarısı operasyonu” olarak değerlendiren Tüketici Dernekleri Federasyonu Başkan Yardımcısı Ferda Hekimci, milyonlarca tüketicinin tüketici hakem heyetinde çözebileceği küçük sorunlar için artık icra süreçleri ve çok daha yüksek ödemelerle karşı karşıya kalacağını söyledi. Sorunların artık tüketici hakem heyetleri yerine tüketici mahkemelerine taşınacağını, küçük tutarlar için vatandaşın ayrıcı avukatlık masrafı gibi yüklü tutarlar ödemek zorunda kalacağını belirten Hekimci, “Önergenin gerekçesi kendi içinde çelişiyor. Hem tüketici hakem heyetleri başarılı olduğu için başvuru limiti 6 bin liraya çıkarılıyor hem de iş yükünün ağır olduğu gerekçesiyle icra iflas yolu açılıyor. Tam aksine şimdi de icra müdürlükleri ve zaten yoğun olan tüketici mahkemelerinin yükü olağanüstü artacak. Bizlere sorulmadan tüketici yasası değiştirilerek büyük hata yapıldı” dedi.

BU DA İYİ HABER

Düzenlemede tüketiciler lehine yapılan bir değişiklikle de tüketici hakem heyetlerinin kabul edeceği uyuşmazlıklardaki tutar, 3 bin liradan 6 bin liraya yükseltildi. Böylece artık 6 bin liraya kadar olan uyuşmazlık konuları için tüketiciler mahallelerindeki tüketici hakem heyetlerine başvurup sorunlarını çözebilecekler. Bu değişiklik de önergenin gerekçesinde, “Günümüzde tüketicilere yeni arz edilen özellikle teknolojik ürünleri, elektronik malların (akıllı telefon, bilgisayar, tablet vb.) fiyatları yüksek tutarlı olabilmektedir. Bireysel olarak kullanılan söz konusu ürünlerin uyuşmazlığa konu edilmesi halinde tüketici hakem heyetlerine yapılan başvurulara ilişkin parasal sınırlar çok düşük kalmaktadır. Tüketici hakem heyetlerinin gerek 22 yıllık tecrübesi gerekse alt yapısının güçlendirilmiş olması dikkate alındığında, özellikle bireysel kullanılan ancak yüksek tutarlı mallara ilişkin uyuşmazlıkların, tüketici mahkemelerine gitmeden tüketici hakem heyetlerinin görev alanında çözüme kavuşturulmalarını temin etmek amacıyla parasal sınırların yeniden güncellenmesine ihtiyaç duyulmuştur” şeklinde açıklandı.

SÖZCÜ