Satışa koydukları TEİAŞ’a son 8 ayda en az 3.7 milyar liralık yatırım

Cumhurbaşkanı Kararı’yla özelleştirilerek satılacağı açıklanan TEİAŞ, kamu parasıyla peş peşe dev ihaleler yapıyor. Kurum, 81 ildeki rutin bakım onarım ihaleleri dışında sadece Ankara’dan 43 büyük ihalede 3.7 milyar lira harcadı. EMO Yönetim Kurulu Üyesi Özdağ, “Özelleştirme adı altında yandaş şirketlere peşkeş çekilmeden önce son altyapı hazırlıkları yapılıyor. Çöpsüz üzüm verecekler... Bu filmi TEDAŞ özelleştirilmesinde gördük ve yaşadık” dedi.

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından yapılan dev bir ihalenin sonucu bugün açıklandı. Kastamonu-Bartın Elektrik İletim Hattı Komple Tesis İşi tam 524 milyon liraya ihale edildi. 

TEİAŞ hakkında, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla üç ay önce 2 Temmuz'da özelleştirme kararı verilmişti. 

Bu Cumhurbaşkanı Kararı, stratejik önemi ve vatandaşa çıkacak fatura nedeniyle yoğun tepki gördü ve ilgili çevrelerin tarafından ağır eleştirilere hedef oldu. Buna rağmen karardan geri adım atılmadığı gibi aksine kuruma milyarlarca yeni yatırım yapıldığı ortaya çıktı.

8 AYDA EN AZ 43 BÜYÜK İHALE 

Peki özelleştirilmesine karar verilen bir kurumda yarım milyar lirayı aşan bir yatırım normal mi… Kısa bir araştırmayla durumun çok daha çarpıcı olduğu ortaya çıktı. 

Kurumun 81 il için yaptığı bakım, onarım, yenileme yapım ihaleleri, mal, hizmet alımları hariç sadece Ankara'daki merkez tarafından 2021 yılında ihale edilen 43 yenileme ve yeni yatırımın toplamı 3 milyar 354 milyon TL'yi aştı. Bu sadece açık kaynaklardan elde edilenler. Daha çok sayıda yapılacak ihale ve yapılmış ancak açıklanmamış ihale de var. Bu projelerin ağırlıkla enerji iletim hattı komple tesis ve trafo merkezi yapımları olması dikkat çekti.

EMO: BİZ BU FİLMİ DAHA ÖNCE GÖRMÜŞTÜK

Elektrik Mühendisleri Odası da bu yıl yapılan ihaleleri dikkatle takip ediyor. EMO TEİAŞ özelleştirmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı’nın yürütmesinin durdurulması ve iptali için 3 Eylül 2021 tarihinde dava açtı.

SÖZCÜ’ye konuşan EMO Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ, “Biz bu filmi TEDAŞ'ın 21 dağıtım bölgesinin tek tek özelleştirilmesinden önce görmüştük” dedi.

Özdağ “İlk bakışta “Elektrik arz güvenliğimizin ve enerji kalitemiz için kamusal bir kurum yatırım yapıyor. Ne var bunda, elbette yatırım yapılabilir” denilebilir ama öyle olmayacağına dair ciddi endişelerimiz var. Resmi verilere göre TEİAŞ'ın 27.8 milyar liralık varlığı var ki biz bunun çok daha üstünde olduğunu biliyoruz. Bunun yanında 2020  yılı dönem kârı 4 milyar 648 milyon lira olarak açıklandı. Bu veriler ışığında basit bir hesapla kurum 30 milyar liraya satılsa bile sadece elde ettiği kârla 6 yılda kendini amorti edecek. Türkiye'nin dört bir yanındaki, çok değerli araziler de dahil tüm varlıkları da hediye edilmiş olacak” diye konuştu.

Her şeyin ötesinde TEİAŞ'ın özelleştirilmesine kesin bir kararlılıkla karşı olduklarını vurgulayan Mehmet Özdağ şöyle konuştu: 

“TEİAŞ'ın özelleştirme hazırlık işlemlerinin 31.12.2022 gününe kadar tamamlanması planlandığı göz önüne alındığında TEİAŞ'ın özelleştirme adı altında yandaş şirketlere peşkeş çekilmeden önce önemli yatırımları da kamu eliyle yapılarak özelleştirilmelerin son alt yapısının hazırlanmakta olduğu anlaşılıyor.” 

“VATANDAŞIN FATURASINA DOĞRUDAN ETKİ EDECEK”

EMO Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ TEİAŞ'ın neden özelleştirilmemesi gerektiğini şöyle özetliyor:

• TEİAŞ elektrik üretiminden tüketimine kadar tüm faaliyetlerin senkronize olarak çalışmasına nezaret eder. Gün öncesi bir sonraki günün saatlik talep tahminlerini yapar.

• EPİAŞ, bu tahminler doğrultusunda ve mevcut alım garantili üretimleri ve ikili anlaşmaları dikkate alarak eksik kalan kısımlar için talepleri toplar ve gün öncesi piyasayı belirler.

• Gün içine gelince, TEİAŞ dengeleme güç piyasasında yeniden devreye girer, Dengeleme Güç Piyasasını yürütür. Bu faaliyetleri yaparken Geliri giderine denk olarak kamusal anlayışla kar amacı gütmeden yapar. 2020'de 4,6 Milyar TL kar nasıl oldu, kar amacı gütmeyen, geliri giderine denk olması gereken bir kamu kurumu neden kar eder bunu da anlayamadık.

• TEİAŞ elektrik piyasasında bu faaliyetleri yaparken, üretim ve ticaret faaliyetlerinden bağımsız ve herkese eşit davranış içinde sürdürür. Bu nedenle de TEİAŞ'ın özelleştirilmesi sadece teknik olarak enerji kalitesi ve arz güvenliği için değil, elektrik piyasasında nihai elektrik fiyatının oluşumunda kilit rol oynar.

• Evimize gelen elektrik faturasında 2015 sonuna kadar iletim bedelini görebiliyorduk ve bu bedel toplam faturamızın %2,5 ile %3'ü arasında idi, şimdi de bu düzeyde olduğunu tahmin ediyoruz.

• Eğer özelleştirilirse faturalara yansıyan iletim bedelinin ne kadar artacağı önceden tahmin edilemez. Çünkü dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesinden sonra biz bu şirketlerin asli faaliyetleri dışında pek çok giderlerini de ödüyoruz faturalarımız üzerinden…

• Son söz olarak biz değil TEİAŞ'ın özelleşririlmesi, kamuya karşı yükümlülüğünü yerine gertirmeyen elektrik üretim şirketlerinin ve elektrik dağıtım şirketlerinin yeniden kamulaştırılması gerektiğini düşünüyoruz. Şimdi yeniden kamusallık diyoruz.

AVRUPA'NIN EN UZUN HATTI

TEİAŞ'la ilgili bazı çarpıcı rakamlar: 

27.8 milyar liralık varlık (resmi veri… Daha fazla olduğu tahmin ediliyor)

4.6 milyar TL 2020 yılı dönem kârı

71 bin kilometre nakil hattı

28 bin kilometre fiber optik kablo altyapısı 

753 trafo merkezi

22 Bölge Müdürlüğü

1466 elektrik, elektronik mühendisi 

16 bin 603 çalışan 

Tel geçen tüm değerli araziler üzerinde irtifak hakkı satın alınmış durumda

%30 EPİAŞ hissesi

SÖZCÜ