HAVASEN’den THY’ye zor soru: 1.8 milyar TL promosyon geliri nerede?

Havayolu Çalışanları Sendikası (HAVASEN), Türk Hava Yolları’nda 2005 yılından bu yana personel maaşları için bankalardan alınan promosyonları hesapladı. Promosyonların THY çalışanlarına ödenmesi çağrısında bulunan HAVASEN, “Çalışanın hakkı olan 101 milyon dolar (Ağustos 2022 kuru ile yaklaşık 1,8 milyar TL) promosyon geliri nerede?” diye sordu.

HAVASEN’in açıklaması şöyle:

2007 yılında çıkartılan 2007/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile kamu görevlilerine aylık maaş ve diğer hakedişlerinin yatırıldığı bankalar tarafından promosyon ödemesi yapılmasının önü açılmış, uygulama daha sonra kamu-özel tüm emekliler için de yaygınlaştırılmıştır.

Genelgede “Banka tarafından verilecek promosyon miktarının tamamı personele dağıtılacaktır” ifadesiyle sözleşme yapılan bankanın yapacağı ödemenin çalışanın hakkı olduğu belirtilmiştir.

Türk Hava Yolları ise, 2005 yılından itibaren personel maaşlarının yatırıldığı bankalardan da promosyon geliri elde etmeye başlamıştır. Personelin maaşları üzerinden elde edilen promosyon geliri personele aktarılmamış, şirkete gelir olarak kaydedilmiştir.

“17 YILDA 235.8 MİLYON TL TAHSİL EDİLDİ”

Sendikamızca yapılan incelemelere göre, 2005-2021 arasındaki 17 yıllık dönemde THY'nin banka promosyonu olarak anlaşmalı bankalardan tahsil ettiği miktar nominal 235.872.687 TL olarak hesaplanmıştır.

Her yıl elde edilen promosyon gelirlerinin THY kayıtlarında döviz bazında gösterildiği de görülmekte olup bu rakamın yaklaşık 99 milyon ABD dolarına denk geldiği anlaşılmıştır.

2022 yılının ilk 3 ayında bu kalemde tahmini 2 milyon dolar daha gelir elde ettiği görülen THY'nin, el koyduğu toplam promosyon geliri 101 milyon dolara (Ağustos 2022 kuru ile yaklaşık 1,8 milyar TL) ulaşmıştır.

“YILLIK 10 MİLYON DOLAR”

Son 4 yılda, pandemiye ragmen, incelenen bilançolarda THY'nin promosyon geliri yıllık 10 milyon doların altına düşmemiştir.

Maalesef yetkili sendika ise, 17 yıldır bu konuyu Toplu Sözleşme masasına getirme cesaretini gösterememiştir.

Bugün 2500 TL'nin üzerinde maaş alan emeklilere 3 yıl için bankalarca 7 bin 500 TL promosyon verildiği bilinmektedir. Görev ve mesleklerine göre bu maaşın çok üzerinde aylık ve yan mali haklara sahip olan THY çalışanları ise, şirketin alıp kasasına koyduğu promosyonlardan yararlanamamaktadır. Bankalarca sağlanan bu ekstra gelirin TGS gibi ücretlerin daha düşük düzeyde olduğu şirketlerde daha da önem kazandığı açıktır.

“YETKİLİ SENDİKAYLA EK PROTOKOL YAPILMALI” 

Bir THY veya TGS işçisinin çalışırken hakları olan promosyon gelirinden yararlandırılmaması ancak emekli olduğunda bu hakka kavuşması açık bir çelişki ve alın terinin karşılığı olan meblağa işverence el konulmasıdır.

Bu çerçevede, THY ve inşaat, kooperatif gibi işlerden havacılıkla ilgilenmeye zaman bulamayan yetkili sendikayı ivedilikle bir ek protokol yaparak, daha fazla zaman ve hak kaybına sebep olmadan tüm personeli promosyon gelirinden yararlandırmaya davet ediyoruz.

“PERSONELİN ÖZGÜR İRADESİYLE BANKA SEÇSİN” 

Aksi halde, her personelin özgür iradeleri ile seçtiği bankalara aylıklarının ve yan mali haklarının yatırılmasının önü açılmalı, böylece bireysel olarak bankalardan ek menfaat sağlaması olanağı kendilerine tanınmalıdır.

Şimdiye kadar üyeleri adına işveren lehine yaptığı ek protokollerle sürekli çalışanları hak kaybına uğratan yetkili sendika üyesi çalışanların tamamı, ödedikleri fahiş aidatları, ne için ve kimler için ödediklerini sorgulamalı, artık korkmadan karar vererek hakları için mücadele etmelidirler.

Havacılık çalışanlarının sesi ve ülkemizdeki tek havacılık sendikası HAVA-SEN olarak; geriye dönük hak edişler de dahil olmak üzere bundan böyle promosyon ödemelerinin düzenli hale getirilmesi için başta yetkili sendikanın olmadığı TGS'de çalışan üyelerimiz, sonrasında da süreci takip edip THY çalışanı üyelerimiz adına hukuki yollara başvuracağımızı ve takibini kararlı bir şekilde yapacağımızı hatırlatmayı görev biliyoruz.