Sayıştay raporu ortaya koydu

Sayıştay raporu, KİT’lerin Hazine’ye faturasının her geçen yıl büyüdüğünü ortaya koydu. Üretimdeki payı her geçen gün azalan kamu işletmelerine devlet bir yılda 10.3 milyar lira kaynak aktardı.

Sözcü'den İsmail Şahin'in haberine göre, Sayıştay'ın 2016 yılı Kamu İşletmeleri Genel Raporu'nda, Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) hakkında çarpıcı tespitlere yer verildi. 75 kamu işletmesinin mercek altına alındığı rapora göre, 2016 yılında Hazine tarafından KİT'lere 2.5 milyar lira görev zararı ödemesi, 7.8 milyar lira sermaye artışı olmak üzere toplam 10.3 milyar liralık ödeme yapıldı. 2012 yılından bu yana son 5 yıllık toplam para transferi ise 55 milyar lirayı buldu.

Bedava kömür faturası

2016'da Hazine tarafından KİT'lere yapılan 2.5 milyar liralık görev zararı ödemesinin 1.3 milyar lirası Türkiye Kömür İşletmeleri'ne (TKİ), 791 milyon lirası Toprak Mahsulleri Ofisi'ne (TMO), 426 milyon lirası ise Devlet Demiryolları'na yapıldı. KİT'lerin görev zararı, Bakanlar Kurulu'nca belirlenen mal ve hizmet fiyatlarının, maliyetin altında kalması ve KİT'lere Bakanlar Kurulu tarafından verilen görevler nedeniyle oluşabilen zararlardan kaynaklanıyor. TMO, tarım ürünlerinin destekleme alımı ve satımında, TKİ ise fakir ailelere ücretsiz kömür dağıtımında görevlendirildiği için zarar eden kuruluşların başında geliyor.

Borç 60 milyara dayandı

KİT'lerin borcu da her geçen gün artıyor. Kamu bankaları ve sigorta şirketleri gibi mali kuruluşlar hariç, 2015 yılını 51.3 milyar lira borçla kapatan KİT'lerin 2016'da toplam borcu 59.9 milyara çıktı. Kısa vadeli borçlar 36.1 milyar, uzun vadeli borçlar ise 23.8 milyar lira oldu. Toplam borç miktarı, bir yılda yüzde 16.8 artış gösterirken, mali borçlar yüzde 37.7, ticari borçlar yüzde 20.1 büyüdü. Vergi borçları ise önceki yıla göre 6 kat arttı.

Özelleştirme ve hizmet alımlarıyla düştü

KİT'ler son yıllarda, çimento, tekstil, kağıt, yem, süt ürünleri, orman ürünleri, demir çelik, tarım traktörü, petrol, gübre, petrokimya, turizm, hava ve denizyolu taşımacılığı ve madencilik sektörünün bazı dallarından tümüyle veya büyük ölçüde çekildi. AKP iktidarında uygulanan özelleştirme politikaları sonucunda KİT'ler, diğer göstergelerde olduğu gibi istihdamda küçüldü. 1990'da 720 bin kişinin çalıştığı KİT'lerde, istihdam 2012'de 214 bine, 2016'da ise 192 bin kişiye indi. 2012 – 2016 yılında Türkiye'de istihdam yüzde 13.7 oranında artarken, KİT istihdamı yüzde 10.3 oranında azaldı. Sayıştay denetçilerine göre, özelleştirme uygulamalarının yanında, son yıllarda birçok hizmet alımının özel sektöre gördürülmesi KİT'lerde istihdamın gerilemesine neden oldu.